Friday, June 28, 2019

Next installment

Biraz sonra güneşin batışını izleyeceğimiz balkonda oturmuş, annemle kahvelerimizi içiyorduk.
"Bu sene de tatilimiz geçti, gidiyor. Haç Bayramı; büyük bayram bugün."
"İyi."
Bana hayal kırıklığıyla baktı. Anneme göre benim dini inancım yok denecek kadar azdı. Hemen konuyu değiştirdim.
"Her şeyi anladım da niye bunları bana, ille de bugün vermen gerekiyordu, onu anlamadım."
Omuzlarını silkti. Günbatımıyla kiremitlerimize tünemeye gelen güvercinlere baktı. Merdivenlerini kirletiyorlar diye sinirlendi annem onlara.
"İşte yine bu namussuzlar. Başka bir yere de gitmezler ki! Katina Teyze'ni hatırlıyor musun?"
"Tabii ki hatırlıyorum."
"Aa... o öldüğünde sen çok küçüktün de."
"Bu bıraktıklarını ne yapacağımı da söyledi mi sana?"
"Bana 'o biliyor' dedi."
"Biliyor muyum?"
"Evet."
"Neyi biliyorum?"
"Ben nereden bileyim?"
Kahvesinden bir yudum aldıktan sonra devam etti.
"Biliyor musun Mana, bazen sana baktığımda sanki onu karşımda görüyorum. Özellikle de burada, Egina'daki evdeyken."
"Birbirimize benziyor muyuz?"
"A... yok! Gece ile gündüz kadar zıtsınız; o çok çirkindi."
"Çok çirkindi, haklısın."
Başını gururla dikleştirdi.
"Ancak, birbirinden yakışıklı ve zengin beş erkekle evlenmeyi başardı."
"Hadi canım! Bak sen şu işe! Uyanığa bak sen hele; nasıl becermiş? Ben şurada Hristo'yu bile kendime bağlamayı becere-miyorum."
Annem küçük parmağıyla bana sandığı işaret ederken, bir yandan da imalı imalı gülümsüyordu.
Akşam tekrar defterlere göz attım. Eminim, bir büyücünün sırlarıydı bunlar. Şuradakini nasıl oldu da daha önce görmedim? Bu ne acaba? Notların olduğu küçük bir defter. Takvim gibi. Sonunda anlaşılabilir bir şey çıktı. Kara kalemle yazılıydı. Attar-ti Ana dedi... Attarti Ana buyurdu...
Biraz aşağıda, 28 Mart 1891 yazıyordu.
"Annesinin ismi neydi?"
"Eftalya. Annemin teyzesiydi. İki kardeşin çocukları."
Annem eğer soyağacını anlatmaya başlarsa asla bitiremezdik bu sohbeti.
"Katina'nın çocukları yok muydu?"
"Var. Olga."
"Nasıl oldu da bunları kendi kızına değil de bana bıraktı?"
Annem bana cevap vermek yerine kayınvalidemi arayıp kızımın nasıl olduğunu öğrenip öğrenmediğimi sordu.



—Ay, ya está, otra vez se acaban las vacaciones —dijo mamá en elpequeño balcón, donde estábamos tomando el café juntas. Delante delmar, dentro de nada se vería la puesta de sol—. El Día de la Cruz. Unagran fiesta.
—No será para tanto.
Me miró decepcionada. Para mi madre, mis obligaciones religiosas erande lo más insuficientes, incluso nulas. Cambié de tema.
—Lo puedo entender todo. Pero ¿por qué tenías que dármelo justamente hoy?
Se encogió de hombros. Miró las palomas, que con el crepúsculo veníana buscar abrigo en el tejado.
—Ya vuelven las sinvergüenzas —se alteró. Le dejaban la escalera llenade cagadas—. Ya podrían irse a otro sitio... ¿Te acuerdas de la tía Catina?
—¡Claro que me acuerdo!
—Ah, es que eras muy pequeña cuando murió.
—¿Y qué te dijo que hiciera con eso?
—Me dijo: «Ella ya sabe».
—¿Yo?
—Sí.
—¿Yo qué voy a saber?—¡Y yo qué sé! —Dio un sorbo de café—. ¿Sabes qué, María? —siguió—.A veces, cuando te miro, es como si la viera a ella. Sobre todo aquí. En lacasa de Egina.
—¿Nos parecemos?
—¡Qué va! Ni de lejos... Ella era fea.
—Es verdad, era feísima.
—Y aun así —se enderezó con orgullo— consiguió casarse con cincohombres, cada uno mejor que el anterior, más guapo, más rico...
—¡Anda! ¡Cuenta, cuenta! ¿Cómo lo consiguió la muy pendona? Si aquí nosotras no nos comemos ni una rosca...
Mamá señaló el baúl con su dedo pequeñito y me miró con una sonrisainsinuadora.
Por la noche volví a abrir los textos. Seguro que son códigos de bruja. ¿Yesto? ¿Cómo no lo he visto antes? ¿Qué es? Una libretita de cuentas conanotaciones. Parece un diario. Aquí hay algo inteligible. Aquella lengua estaba escrita con carboncillo: «La madre Atarti ha dicho... La madre Atartiha ordenado...», y más abajo: «28 de marzo de 1891».
—¿Cómo se llamaba su madre?
—Eftalía. Era la tía de mi madre. Hijas de dos hermanos.
Si empezaba con los parentescos, no acabaríamos nunca.
—¿Catina no tenía hijos?
—Sí, Olga.
—¿Y por qué me dio las escrituras a mí en vez de a su hija?
En vez de contestarme, mamá me preguntó si había llamado a misuegra para ver cómo estaba mi hija.

"Πανε και φετοσ οι διακοπεσ μασ. Τελειωνουν" ειπε η μαμα στο μπαλκονακι, που πιναμε παρεα τον καφε μασ. Μπροστα στη θαλασσα, θα 'βλεπεσ σε λιγο το ηλιοβασιλεμα. "Του Σταυρου σημερα. Μεγαλι γιορτη".
"Καλα".
Με κοιταξε με απογοητευση. Για τη μαμα τα θρησκεντικα μου καθηκοντα ηταν ελλιπεστατα εωσ ανυπαρκτα. 'Αλλαξα κουβεντα.
"Ολα τα καταλαβαινω. Αλλα γιατι επρεπε να μου τα δωσεισ ειδικα σημερα;"
Σηκωσε τουσ ωμουσ. Κοιταξε τα περιστερια, που με το σουρουπο ερχονταν για να κουρνιασυν στα κεραμιδια ηασ.
"Να τα παλι τα ατιμα" νευριασε. Τησ λερχναν τισ σκαλεσ με κουτσουλιεσ. "Δεν πανε και πουθενα αλλου... Τη θυμασαι καθολον τη θεια Κατινα;"
"Φυσικα και τη θυμαμαι!"
"Α! Γιατι μσουν μικρη οταν πεθανε".
"Και τι σου 'πε να τα κανω;"
"Μου 'πε. Ξερει αυτη".
"Ξερω;"
"Ναι".
"Ξερω τι;"
"Ξερω γω;" Ρουφηξε καφε. "Ξερεισ λοιπον κατι, Μαρια;" συνεχισε. "Καμια φορα, οταν σε βλεπω, λεσ και τι βλετω μπροστα μου. Και ειδικα εδω. Στο σπιτι τησ Αιγινασ".
"Μοιαζουμε;"
"Α μπα! Η μερα με τη νυχτα... Αυτη ηταν ασχημη".
"Κακασχημη γταν. Δικιο εχεισ".
"Κι ομωσ" ισιωσε με καμαρι, "καταφερε να παρει πεντε αντρεσ. Τον ενα καλυτερο απο τον αλλον, τον ενα ωραιοτερο απο τον αλλον, τον ενα πλουστιοτερο απο τον αλλονε".
"Ελα! Για πεσ! Πωσ τα καταφερε η πουφιανα κι εμεισ δεν μπορουμε να σταυρωσουμε Χριστο;"
Η μαμα εστριψε το μικρο τησ δαχτυλακι προσ το μπαουλο και με κοιταξε μειδιωντασ με σημασια.
Το βραδυ ξανανιξα τα κειμενα. Σιγουρα ειναι κωδικεσ μαγισσασ. Τουτο δω, πωσ δεν το 'δα πριν; Τι ειναι; 'Ενα τεφτερακι με σημειωσεισ. Σαν ημερολογιο. Να και κατι κατανοητο. Η γλωσσα ηταν γραμμενη με καρβουνομυτη. Η μανα Ατταρτι ειπε... Η μανα Ατταρτι οπισε..., πιο κατω, 28 μαρτιου 1891.
"Πωσ τη λεγανε τη μανα τησ;"
"Ευταλια. 'Ητανε θεια τησ μανασ μου. Δυο αδελφων παιδια".
Αν αρχιζε με τα συγγενολογια, δε θα τελειωναμε ποτε.
"Η Κατινα δεν ειχε παιδια;"
"Ειχε, την 'Ολγα".
"Πωσ και δεν εδωσε τισ γραφεσ στην κορη τησ παρα τισ αφησε δε μενα;"
αντι απαντμσησ, η μαμα με ρψτησε αν τηλεφωνμσα οτην πεφερα μου να δω τι κανει η κορη μου.



"Wie schnell die Ferien zu Ende gegangen sind", meinte meine Mutter, als wir auf dem kleinen Balkon unseren Mokka tranken. Vor uns lag dar Meer, das bald im onnenuntergang aufleuchten würde.
"Heute ist die Kreuzerhöhung Christi, ein hoher Feiertag."
"Aha."
Sie warf mir einen enttuschten Blick zu. In den Augen meiner Mutter kam ich meinen religiösen Pflichten nur unzureichend nach. Besser also, ich wechselte das Thema.
"Alles, was recht ist, aber wieso solltest du mir das alles ausgerechnet heute übergeben?"
Sie zuckte die Achseln und blickte auf die Tauben, die in der Abenddämmerung heranflogen und sich auf das Dach hockten.
"Schon wieder diese Viecher", ärgerte sie sich. Sie bekleckerten ihr die Treppen mit Taubendreck. "Können die nicht woanders hinfliegen... Erinnerst du dich überhaupt an Tante Katina?"
"Natürlich erinnere ich mich!"
"Du warst ja noch sehr klein, al sie starb."
"Und hat sie dir gesagt, was ich damit anfangen soll?"
"Sie hat gesagt: Sie wird schon wisen."
"Ich würde schon wissen?"
"Ja."
"Was würde ich wissen?"
"Ach, keine Ahnung." Sie nahm einen Schluck Mokka. "Weisst du was, Maria?", furh sie fort. "Manchmal, wenn ich dich so anschaue, sehe ich sie richtig vor mir. Und vor allem hier, in ihrem Haus."
"Sehen wir uns ähnlich?"
"Nicht die Spur! Ihr seid so verschieden wie Tag und Nacht... Sie war keine schöne Frau."
"Sie war unansehnlich, das stimmt."
"Aber trotzdem", sagte sie stolz, "hat sie es geschafft, sich fünf Ehemänner zu angeln. Einer besser, schöner und reicher als der andere."
"Komm schon! Wie hat sie das bloss gemacht? Und wir suchen ein Leben lang die Nadel im Heuhaufen!"
Meine Mutter deutete mit dem kleinen Finger auf die Truhe und blickte mich mit einem verschwörischen Lächeln an.
Am Abend schlug ich die Hefte wieder auf. Ganz bestimmt waren das Zauberformeln. Aber das hier, wieso hatte ich das vorhin übersehen? Was war das? Ein Heftchen voll mit Notizen. Wie ein Tagebuch. Wenigstens etwas, das halbwegs verständlich war. Der Text war mit Kohlestift geschieben. Mutter Attarte hat gesagt... Mutter Attarte hat bestimmt..., und weiter unten: 28. März 1891.
"Wie hiess ihre Mutter?"
"Eftalia. Sie war die Tante meiner Mutter, unsere Grosseltern waren Geschwister."
Wenn sie jetzt mit dem Familienstammbaum anfing, fand sie kein Ende mehr.
"Hatte Katina keine Kinder?"
"Doch, Olga."
"Wieso hat sie dann diese Schriften nicht ihrer Tochter, sondern mir vermacht?"
Anstelle einer Antwort fragte mich meine Mutter, ob ich meine Schwiegermutter angerufen hätte, um mich nach meiner Tochter zu erkundigen.


Meillä suomenkielessä on sanonta "katinkontit". Cat's rucksack. It means "nonsense". Now I see in the Greek text the word "καθηκοντα", duties, and I wonder if it's related :-D Duties are a bit of a nonsense.
(Now, it seems to be a dialectal variation and not mean a birch bark bag at all, but paws, feet, but - it's nice to meet something similar :-D

So... I have been just copying the text (I mean, writing from the text, not "copy-and-paste"), and that has helped me a lot with reading, but not with understanding. I recognize forms and have a sense of "this is not spelled right", but I don't understand much of what I write, and that irritates me :-D

So I made a frequency check and decided to make flashcards of the most common words and derivates. Dang, that was not easy! Because my frequency calculator doesn't recognize Turkish letters, so it just discards them as if they weren't there! So I had to first transcribe the words using only English letters, and then transcribe them back to Turkish, because some words change meaning depending on if you write it with ı or i, ş or s, ğ or g, ç or c, and some words don't mean a thing if you use a wrong letter. :-D
And THEN I need to verify the words, because just because two words look different, they aren't necessarily related :-D

No comments:

Post a Comment